DEEL 1: DE ZOEKTOCHT NAAR DE VERLOREN ICONISCHE GITAAR VAN EUROPA
Een geweldige gitaar heeft meestal een geweldig verhaal. Een verhaal over zijn creatie, over hoe hij is ontstaan. Natuurlijk zou het verhaal niet compleet zijn zonder te vertellen over de gitaristen die de gitaar hebben gehad. Hoe ze hem gebruikten om hun nummers te zingen, hem meenamen op reis en samen met de gitaar muzikale geschiedenis schreven. Er zou ook een verhaal moeten zijn over de maker ervan. Hoe hij de kansen trotseerde, tegen de natuurwetten vocht om zijn visie in iets tastbaars om te zetten. Iets wat we kunnen zien, horen en aanraken. Iets om naar uit te kijken, iets om naar te verlangen en misschien zelfs iets om verliefd op te worden. Dit is dat verhaal over de Cozy.
De ontwerper van de Cozy was een gravin, een rebel en een vrouw.
Een leuk weetje is dat de originele Cozy niet door een man is gemaakt maar door een vrouw. Over haar hebben we een heel verhaal te vertellen. Haar naam was Cosette Gemuttlich. Ze is geboren in Duitsland, maar groeide op in Frankrijk. Ze was de dochter van een rijke Duitse industriële entrepreneur, Werner Gemuttlich. Hij werd rijk van de ijzer- en staalhandel die floreerde in de jaren veertig en vijftig. Eerst produceerde hij het staal om de oorlog te beginnen en te eindigen. Daarna had iedereen staal nodig voor de wederopbouw na de oorlog. Je zou kunnen zeggen dat de oorlog erg gunstig was voor Werner. Hij trouwde met een Franse gravin, Henriette Angelique d’Herouville. In haar chateau d’Herouville werd Cosette in 1942 geboren.
Cosette groeide op in rijkdom en kreeg een klassieke opvoeding van de hogere klasse. Deze opvoeding was er niet op gericht om bij te dragen aan de maatschappij maar om een huwbare vrouw te worden. Ze leerde onder andere pianospelen. Ze hield van muziek, maar haatte de piano. Toen ze ouder werd kwam ze in opstand tegen haar ouders en tegen de maatschappij waarin ze was opgevoed. Ze danste, dronk en rookte liever met het huispersoneel dan aanwezig te zijn op plechtige sociale bijeenkomsten. Ze studeerde een paar jaar industriële vormgeving aan de universiteit van Heidelberg maar ze maakte haar opleiding nooit af. In plaats daarvan begon ze eind jaren ’50 door Europa te reizen.
Het was in die periode dat ze gitaar leerde spelen en dat ze begon rond te hangen in de vroege Europese popmuziekscene. Ze bracht veel tijd door in Londen, waar ze een aantal muzikanten ontmoette die later bekend zouden worden als de British Invasion. Aangezien de invoer van gitaren uit de VS in die tijd verboden was, was het voor Europese gitaristen moeilijk om aan goede gitaren te komen. Fender en Gibson waren zeer bekend, maar er daadwerkelijk op spelen of er zelfs een bezitten was in die tijd niet gemakkelijk.
Het ontwerpen en bouwen van de ‘perfecte gitaar’.
Cosette besloot haar industriële kennis in de praktijk te brengen. Samen met een paar bevriende gitaristen begon ze de ‘perfecte gitaar’ te ontwerpen. Ze was flink geïnspireerd door ontwerpen van Gibson en Fender en experimenteerde een paar maanden totdat er een gitaar uitkwam die er goed genoeg uitzag om er daadwerkelijk een prototype van te bouwen. Geld was een serieus probleem. Natuurlijk had geen van de bevriende muzikanten een dubbeltje over en papa had genoeg van ’de bohemian rebelse levensstijl van Cosette, dus van hem hoefde ze geen geld te verwachten. Met veel moeite wist Cosette de 300 pond te bedelen, stelen en lenen die nodig was om vier prototype gitaren te bouwen.
Eerste gitaren
De eerste gitaren die werden gebouwd hadden de typische offset bodyvorm met diepe bodycontouren en een dik aangezette hals. Deze waren voorzien van humbucker pick-ups, in die tijd de nieuwste innovatie op het gebied van het elektrische gitaarontwerp. Ze kon niet beslissen over een brugconfiguratie, dus experimenteerde ze met verschillende bruggen op die eerste gitaren. Van wat we kunnen reconstrueren, hadden twee van de gitaren tunomatic [NM36] bruggen, één had een tremolosysteem in een holte van de body, vergelijkbaar met de jazzmaster en de vierde was uitgerust met een bigsby-tremolo en waarschijnlijk ook een tunomatic brug. Details over welke pick-ups in die vroege gitaren werden gebruikt zijn verloren gegaan. Net als de meeste gitaren zelf.
Eerste gebruikers
Nadat Cosette vier prototype gitaren had gebouwd moest ze een manier vinden om geld in te zamelen voor de productie van de gitaren op grotere schaal. De vooruitgang verliep traag. Weinig mensen in Europa dachten dat investeren in gitaarproductie een goed idee was. Er waren zoveel andere dingen die Europa nodig had, zoals woningen, koelkasten en auto’s. Cosette dacht dat wat bekendheid voor haar gitaren zou helpen.
Bekendheid is precies hoe twee van de gitaren aan hun eind kwamen. Eén werd in brand gestoken tijdens een popfestival in Monterey. De andere werd tegen een versterker gegooid. Wij geloven dat de foto’s dit trieste verhaal goed vertellen. Een derde gitaar werd geschonken aan een Britse bluesgitarist die later naar de VS verhuisde en in Californië en later in New York woonde. Zijn drugsverslaving dwong hem eind jaren zeventig veel gitaren te verkopen. Onder de verkochte gitaren bevond zich ook de Cozy. De gitaar verdween bijna twee decennia lang uit het zicht en dook toen weer op in Seattle, waar een jonge ‘grunge rock’-frontman hem op een garage sale voor 25 dollar kocht. Tijdens zijn latere podiumprestaties zou hij op zelfdestructieve wijze tegen drumstellen duiken.
Laatste overgebleven gitaar
Tegen het midden van de jaren zestig had Cosette alle interesse in het bouwen van gitaren verloren. Ze ging voor een korte tijd naar huis, naar d’Herouville. Ze sloot vrede met haar ouders en haar vaders chequeboek en verhuisde naar de VS. Daar vestigde ze zich op een kleine boerderij in de Midwest. Dat is het laatste wat we van haar weten. Haar boerderij werd verkocht in de vroege jaren tachtig en Cosette verdween uit het zicht van het publiek. De meeste gitaarkenners geloofden dat de laatste Cozy-gitaar ook in de VS te vinden was. De naam d’Herouville werd verkeerd uitgesproken en opgeschreven als Dereville. Decennialang werd dus aangenomen dat Cosette en de laatste gitaar naar Dereville verhuisden.
Alles valt op zijn plek
Karl Kauffmann, een serieuze gitaarverzamelaar en -kenner, had de oplossing gevonden. Hij bezit een van de grootste verzamelingen gitaren van Europa. Zijn grootste passie is het traceren van gitaren terug naar hun oorsprong. Rond 1975 kwam hij een foto tegen van een van Cosette’s gitaren. Hij begon toen met het traceren van de geschiedenis van Europa’s verloren iconische gitaar. Hij begon in oude archieven te zoeken naar foto’s van concerten in Londen in de jaren zestig.
Wanneer hij een foto van de gitaar vond probeerde hij contact op te nemen met de artiest en hem te interviewen. Hij probeerde contact op te nemen met Cosette zelf en men gelooft dat hij daarin slaagde en haar bezocht. Tegen die tijd had Cosette het kasteel van haar ouders geërfd en het omgetoverd tot een opnamestudio. Daar herenigde ze zich met haar oude vrienden. Sommigen van hen waren bekend geworden in de muziekindustrie en velen namen uiteindelijk enkele van hun beroemdste albums op op Chateau d’Herouville.
Toen de eerste grote golf van popmuziek wegebde en werd vervangen door discomuziek verloor d’Herouville zijn magie. Er kwamen steeds minder sterren op bezoek. Cosette besloot opnieuw om andere dingen te gaan doen. Ze verliet d’Herouville en ging naar de VS, keerde nooit meer terug en liet de laatste gitaar achter in het kasteel. Ze liet de gitaar achter in de zorgzame handen van Guillaume, een huisbewaarder van het kasteel. Sommige bronnen zeggen dat Cosette en Guillaume een stormachtige liefdesaffaire hadden toen ze beiden tieners waren, maar dat is niet bevestigd. Cosette was zich terdege bewust van het mysterie dat ze had gecreëerd. Ze schreef Karl Kauffman dat de laatste gitaar nu van hem was als deel van zijn collectie en ze stuurde hem ook haar notitieboekje, met haar aantekeningen over de gitaar. Echter, tegen die tijd had Karl’s gezondheid hem in de steek gelaten en is hij nooit meer teruggekeerd naar d’Herouville om zijn gitaar op te eisen. Dat laatste deel van de zoektocht liet hij over aan zijn zoon, Kauffmann jr. Hij erfde zowel de gitaarcollectie van zijn vader als zijn passie voor gitaargeschiedenis.
Het vinden van Cozy
Kauffmann jr. keerde in 2021 terug naar d’Herouville. Met de hulp van Dustbin Derek, een verslaggever voor Nerdville Guitar Magazine die destijds een interview met Kauffmann jr. Had gedaan, begon hij eindelijk de volledige geschiedenis te begrijpen.
Kauffmann jr. en Dustbin Derek maakten de reis naar d’Herouville vergezeld door de videocrew van Nerdville Guitars Magazine. Daar ontmoetten ze Guillaume, de conciërge van het kasteel. Toen vielen alle puzzelstukjes op hun plaats en kon Kauffmann Jr. Cosette Gemutlich in verband brengen met de Cozy-gitaar, de complete geschiedenis ervan nagaan en het verhaal vertellen van Europa’s verloren iconische gitaar. Het geheel werd op video opgenomen en verwerkt tot een documentaire die een intieme indruk geeft van de zoektocht.
